Ένα περιεκτικό άρθρο για όλες τις σημαντικές αστρονομικές και αστρολογικές πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζεις για τις εκλείψεις.

Η έκλειψη της 21^ης Μαΐου (για το δικό μας ημισφαίριο, 20 Μαΐου για το Δυτικό ημισφαίριο) είναι η πρώτη δακτυλιοειδής έκλειψη που είναι ορατή από την Βόρεια Αμερική μέσα στον 21^ο αιώνα. Έχει αυτή την ονομασία, γιατί η φαινόμενη διάμετρος της Σελήνης φαίνεται μικρότερη από την αντίστοιχη του Ηλίου, και έτσι όταν τον καλύπτει, το εξωτερικό τμήμα του Ήλιου φαίνεται σαν ένα δαχτυλίδι φωτιάς...

Stardome* βοήθεια! Δεν καταλαβαίνω τίποτα!

Πόσες φορές δεν έχεις συναντήσει μια παράγραφο σας την παραπάνω, γεμάτη τεχνικές πληροφορίες που κανείς δεν σου εξηγεί; Πόσες φορές δεν έχεις αισθανθεί χαμένος/η από τις αστρονομικές λεπτομέρειες και τις επακόλουθες αστρολογικές αναλύσεις με βάση αυτές; Τα πράγματα είναι πολύ απλά στην πραγματικότητα και οι εκλείψεις είναι φαινόμενα που μπορείς να κατανοήσεις με πολύ μεγάλη ευκολία. Το μόνο χρειάζεσαι είναι στοιχειώδεις γνώσεις... Και ναι, όλες βρίσκονται εδώ σε μορφή ερωτήσεων απαντήσεων!

ΒΗΜΑ 1: Τι είναι μια έκλειψη; Ποια η διαφορά ανάμεσα στην Ηλιακή και την Σεληνιακή;

Οι εκλείψεις συμβαίνουν κάθε φορά που ο Ήλιος, η Σελήνη και η Γη ευθυγραμμίζονται με τον άξονα των δεσμών της Σελήνης. Αυτή η τριπλή ευθυγράμμιση Σελήνης - Ήλιου - Γης στον άξονα των δεσμών είναι που μετατρέπει μια Νέα Σελήνη σε Ηλιακή έκλειψη ή μια Πανσέληνο σε Σεληνιακή έκλειψη.

Οι δεσμοί της Σελήνης είναι τα μαθηματικά σημεία που η τροχιά της Σελήνης κόβει (τέμνει) την εκλειπτική, δηλαδή το επίπεδο της τροχιάς της Γης γύρω από τον Ήλιο. Κατά συνέπεια, όταν η Σελήνη βρίσκεται στο επίπεδο του Βόρειου ή του Νότιου Δεσμού, σημαίνει ότι βρίσκεται στο επίπεδο που βρίσκεται η τροχιά της Γης γύρω από τον Ήλιο. Η σελήνη περνά από αυτά τα σημεία μια φορά κάθε 14 μέρες. Επίσης κάθε 14 μέρες έχουμε τον Ήλιο και τη Σελήνη σε ευθυγράμμιση (σε σύνοδο μεταξύ τους, οπότε έχουμε Νέα Σελήνη ή σε αντίθεση, οπότε έχουμε Πανσέληνο).  Όμως για να συμβεί μια έκλειψη, πρέπει να συμπίπτουν τα δύο αυτό γεγονότα: δηλαδή η σύνοδος ή η αντίθεση Ήλιου Σελήνης και η ταυτόχρονη σύνοδος της Σελήνης με έναν από τους δεσμούς!

Επομένως για να έχουμε Ηλιακή έκλειψη πρέπει να έχουμε μια Νέα Σελήνη σε σύνοδο με έναν από τους δεσμούς της Σελήνης και για να έχουμε Σεληνιακή έκλειψη πρέπει να έχουμε Πανσέληνο σε σύνοδο με έναν από τους δεσμούς της Σελήνης. Αφού η Σελήνη περνά από τον ένα Δεσμό στον επόμενο κάθε 14 μέρες, μια Σεληνιακή έκλειψη θα συμβεί πάντα είτε 14 μέρες πριν, είτε 14 μέρες μετά την Ηλιακή.

Η Ηλιακή έκλειψη της 21^ης Μαΐου γίνεται σε σύνοδο με το Νότιο Δεσμό της Σελήνης που βρίσκεται αυτές τις μέρες στην 5^η μοίρα των Διδύμων.

ΒΗΜΑ 2: Τι σημαίνει περίοδος εκλείψεων?

Ο όρος περίοδος εκλείψεων σημαίνει πως βρισκόμαστε στην εποχή του χρόνου που οι δύο συνθήκες που απαιτούνται για την ύπαρξη εκλείψεων εκπληρούνται.

Οι περίοδοι εκλείψεων κρατούν 37,5 μέρες. Αυτό το χρονικό διάστημα χωρίζεται σε δύο διαστήματα των 18.75 ημερών, πριν και μετά την ευθυγράμμιση της Σελήνης με τον άξονα των Δεσμών αντίστοιχα, που μια Νέα Σελήνη εκπληρώνει τις συνθήκες για να γίνει έκλειψη. Μερικές φορές οι συνθήκες είναι τέτοιες, που και μια 3^η έκλειψη (Ηλιακή ή Σεληνιακή) είναι εφικτή μέσα σε μια περίοδο εκλείψεων.

Η τωρινή περίοδος εκλείψεων ισχύει από τις 3 Μαΐου και θα ολοκληρωθεί στις 9 Ιουνίου. Σ' αυτό το διάστημα θα έχουμε εκτός από την Ηλιακή έκλειψη της 21^ης Μαΐου και την Σεληνιακή έκλειψη της 4^ης Ιουνίου στις 13 μοίρες του Τοξότη.

ΒΗΜΑ 3: Ποιοι είναι οι τύποι των εκλείψεων;

Οι εκλείψεις μπορεί να είναι ολικές (total) και μερικές (partial), είτε πρόκειται για Ηλιακές, είτε για Σεληνιακές.

Σε μια ολική ηλιακή έκλειψη Ηλίου, ο Ήλιος φαίνεται να είναι πλήρως καλυμμένος από τη Σελήνη. Σε μια μερική ηλιακή έκλειψη, η Σελήνη καλύπτει μόνο ένα τμήμα του Ήλιου. Το αν μια έκλειψη θα είναι ολική ή μερική εξαρτάται από την απόσταση της συνόδου Ήλιου - Σελήνης από τον πλησιέστερο Δεσμό της Σελήνης.

Όταν η συγκεκριμένη απόσταση είναι:

• από 0 έως 9^ο και 55', τότε η έκλειψη είναι πάντα ολική.
• από 9^ο και 55' έως 11^ο και 15', τότε η έκλειψη μπορεί να είναι όλικη ή μερική, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
• από 11^ο και 15' έως 15^ο και 21' τότε είναι πάντα μερική
• από 15^ο και 21' έως 18^ο και 31' λεπτά μπορεί να είναι μερική ή να μην συμβεί, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
• Σε μεγαλύτερη απόσταση από τις 18^ο και 31' δεν έχουμε σχηματισμό έκλειψης

Τέλος, οι δακτυλιοειδής εκλείψεις  (anullar, από το λατινικό anullus που σημαίνει δαχτυλίδι)  είναι συγκεκριμένη κατηγορία των ολικών εκλείψεων, όπου η Σελήνη περνά πλήρως πάνω από τον Ήλιο, όμως μένει γύρω από τον Ήλιο ακάλυπτο ένα δαχτυλίδι φωτός (ή φωτιάς) εξαιτίας της φαινόμενης διαμέτρου της Σελήνης που είναι μικρότερη από τη διάμετρο του Ήλιου (επειδή έχει έρθει στο πιο μακρινό σημείο της τροχιάς της γύρω από τη Γη).

Για τις Σεληνιακές εκλείψεις έχουμε έναν αντίστοιχο μηχανισμό. Αυτή τη φορά είναι η Γη που παρεμβάλλεται ανάμεσα στο Ήλιο και τη Σελήνη (που έχουν ευθυγραμμιστεί και σχηματίζουν Πανσέληνο). Σε μια Σεληνιακή έκλειψη, είναι η σκιά της Γης που πέφτει πάνω στη Σελήνη. Έτσι όταν η σκιά της Γης καλύπτει πλήρως τη Σελήνη έχουμε ολική έκλειψη Σελήνης. Αντίστοιχα, όταν έχουμε μια μερική έκλειψη, μέρος από τη σκιά της Γης πέφτει πάνω στη Σελήνη. Τέλος, όπως και στις ηλιακές εκλείψεις, έτσι και στις Σεληνιακές, αν μια έκλειψη θα είναι ολική ή μερική εξαρτάται από την απόσταση της αντίθεσης Ήλιου - Σελήνης από τον πλησιέστερο Δεσμό της Σελήνης. Η μόνη διαφορά έγκειται στις ανοχές αυτής της απόστασης.

Πιο αναλυτικά, όταν η συγκεκριμένη απόσταση είναι:

• από 0 έως 3^ο και 45', τότε η έκλειψη είναι πάντα ολική.
• από 3^ο και 45' έως 6^ο, τότε η έκλειψη μπορεί να είναι όλικη ή μερική, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
• από 6^ο έως 9^ο και 30' τότε είναι πάντα μερική
• από 9^ο και 30' έως 12^ο και 15' μπορεί να είναι μερική ή να μην συμβεί, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
• Σε μεγαλύτερη απόσταση από 12^ο και 15' δεν έχουμε σχηματισμό έκλειψης.

Η Ηλιακή έκλειψη της 21^ης Μαΐου ήταν ολική γιατί η απόσταση της Νέας Σελήνης από το Νότιο Δεσμό της Σελήνης ήταν περίπου 5^ο. Η Σεληνιακή έκλειψη της 4^ης Ιουνίου θα είναι μερική καθώς η απόσταση της Πανσελήνου από το Βόρειο Δεσμό της Σελήνης είναι περίπου 9^ο.